The big five

Een collega van mij vindt dat je over wijn niet moeilijk moet doen: “als ik het proef, weet ik of ik het lekker vind”. Dit is een goed begin. Kritisch proeven en niet alleen maar routineus drinken om een licht gevoel in het hoofd te krijgen. Het leven is te kort om slechte wijn te drinken. Als een wijn me tegenvalt, gaat –ie in het algemeen door de gootsteen (of soms door de jus of saus).

“Maar vraag me niet wat je me moet voorzetten, want namen onthoud ik niet”, aldus diezelfde collega. Kijk, dat is nu jammer. Het onderscheidend vermogen is er wel, maar kennelijk geen mogelijkheid om ervaringen op te slaan. Etiketten, namen van Chateaus of merken van wijnen zijn niet te onthouden en zeggen ook niet al te veel. Ze voldoen niet als kapstok om nieuwe kennis aan op te hangen. Mijn ervaring is dat druivensoorten die kapstok wel kunnen bieden. De verschillende druivensoorten kunnen een typerende smaak of geur in de wijn brengen. N.B. Als je weet welke druif je lekker vindt, en misschien ook uit welk land, dan wordt het jaartal op de fles telkens belangrijker. Geniet je ontzettend van zo’n wijn, let dan op het jaartal, want de volgende bevoorrading van je winkel kan het volgende productiejaar in de schappen brengen. Er is geen enkele garantie dat je dat evenzeer zal bevallen. Ik zou persoonlijk nog eerder een andere producent van een wijn met dezelfde druif uit hetzelfde land en uit het goede jaar kiezen dan een fles van dezelfde producent uit het nieuwe jaar.

Hieronder presenteer ik wat typeringen van de druivensoorten die het meest voor wijn worden gebruikt. N.B.: deze zijn bedoeld als hypotheses, waarmee we verwachtingsvol en aandachtig kunnen gaan proeven. Houdt er rekening mee dat het geur- en smaakspectrum van sommige druivensoorten ook gedeeltelijk overlappend is. Als je wat anders proeft, ga er dan niet zomaar van uit dat je het bij het verkeerde eind hebt. Het benoemen van die waarneming kan een waardevolle aanvulling zijn voor het jargon waarmee we smaken en geuren duiden.

Sauvignon Blanc

Kleur druif	wit
Wordt gebruikt voor	witte wijn
Streken	de streken waar de sauvignondruif domineert, zijn de Loirevallei (sancerre en pouilly-fumé), Bordeaux, de Sud-Ouest en Nieuw-Zeeland. In mindere mate vindt u de druif ook terug in Californië (waar de houtgerijpte versie ook ‘fumé blanc' wordt genoemd), Zuid-Afrika, Australië, Chili en Italië.
Kenmerken	de sauvignon is een druif die bij redelijke opbrengsten opvallend fris-fruitige wijnen produceert met een kenmerkende geur, die aan vlierbloesem (sommigen ruiken ‘kattenpis’). Bij hoge opbrengsten is de smaak dikwijls agressief vegetaal; in Bordeaux wordt ze meestal gecombineerd met de rondere sémillondruif.
Aroma's	buxus, asperge, kruisbes, citrus, versgemaaid gras; rook in gerijpte wijnen

Chardonnay

Kleur druif	wit
Wordt gebruikt voor	witte wijn
Streken	de bakermat is Frankrijk, met de bourgogne en chablis op kop, maar ook champagne en vins de pays d'Oc. Intussen is de variëteit over heel Europa en de rest van de wereld verspreid. Italië en Spanje, maar ook Bulgarije zijn de belangrijkste Europese voorbeelden. Aan de andere kant van de wereld laten Californië, Chili, Australië, maar ook Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland zich niet onbetuigd.
Kenmerken	een druif die naargelang het klimaat, de streek of de vinificatie-methode een zeer gevarieerd palet aan wijnen kan voortbrengen; frisse maar krachtige chablis, elegante en verfijnde champagne blanc de blancs, stevige, houtdoortimmerde, tijdloze bourgogne of zwoele, exotische wijn uit de nieuwe wereld. Vanwege de grote verschillen is de smaak van chardonnay niet goed te voorspellen.
Aroma's	citrus, ananas, perzik, tropisch fruit, zuivel, vanille, hazelnoot, amandelen en boter, toast, karamel en honing in houtgerijpte wijnen.

Merlot

Kleur druif	blauw
Wordt gebruikt voor	rode wijn en rosé
Streken	Bordeaux (vooral Saint-Emilion, Pomerol, Fronsac en de kleinere appellations), Languedoc (vin de pays), Californië, Chili, Noord-Italië, en Oost-Europa (Bulgarije, Roemenië).
Kenmerken	de merlot is de meest aangeplante druif in de Bordeauxstreek. Hij rijpt iets sneller, heeft een groter rendement en is minder tanninerijk (denk aan de smaak van sterke thee) dan de cabernet sauvignon, maar heeft dezelfde mogelijkheden om als basis te dienen voor een grote wijn. Vormt samen met cabernet sauvignon de ruggengraat van de meeste bordeauxwijnen. Ook buiten Frankrijk geeft de merlot succesvolle, vaak brede en soepele wijnen met veel smaak.
Aroma's	pruim, kers, vanille (houtgerijpt) in de jonge wijnen; cacao, truffel, champignon- en bosgeuren in gerijpte wijnen. Echt oude Merlots kunnen een uitgesproken ‘stallucht’ hebben.

Cabernet Sauvignon

Kleur druif	blauw
Wordt gebruikt voor	rode wijn en rosé
Streken	Bordeaux (vooral Médoc), Loire, Australië (soms in combinatie met shiraz/syrah), Californië, Zuid-Afrika, Chili, Argentinië, Bulgarije, Languedoc (voor de productie van 'vin de pays'). Daarnaast wordt de cabernet sauvignon steeds vaker in Spanje en Italië gebruikt in traditionele wijngebieden als Rioja (in combinatie met tempranillo) en Chianti (in combinatie met sangiovese). Ook in Nieuw-Zeeland heeft de druif een groeiend succes.
Kenmerken	sterk en vorstbestendig druivenras. Produceert diepgekleurde, goedgestructureerde wijnen met veel fruitigheid en veel tannine waardoor ze uitstekende mogelijkheden hebben om bewaard te worden.
Aroma's	zwarte bessen (cassis), groene paprika, thee, vanille (houtgerijpt), munt en drop in de jonge wijnen, eucalyptus, geroosterd hout, leder, ceder, tabak en bosgeuren in de rijpere wijnen.

Syrah

Kleur druif	blauw
Wordt gebruikt voor	rode wijn en rosé
Streken	schijnt oorspronkelijk uit Perzië te komen. Nu de druif bij uitstek van de noordelijke Rhônevallei (Hermitage, Crozes- Hermitage, Cornas, Saint-Joseph, Côte Rotie), maar wordt ook in combinatie met andere druivenrassen regelmatig gebruikt voor de klassewijnen uit de zuidelijke Rhônevallei (Gigondas, Châteauneuf-du-Pape). Wordt ook massaal aangeplant in de Languedoc om de lokale wijnen meer pit te bezorgen en is ook in toenemende mate succesvol als monocépage-wijn in de vins de pays d'Oc. In Australië staat de syrahdruif bekend als shiraz en wordt ze zowel gebruikt in ééndruifwijnen als in combinatie met cabernet sauvignon.
Kenmerken	productieve variëteit die vrij snel rijpt in zonnige omstandigheden en diepgekleurde, volle en rijke wijnen voortbrengt met goede mogelijkheden om te bewaren. Bij overrijpe druiven ligt de zuurgraad soms wat aan de lage kant en dat resulteert in doorstoofde, alcoholdominante wijnen.
Aroma's	bramen, zwarte bessen, specerijen zoals kruidnagel en witte peper, rook; leder en dierlijke noten in gerijpte wijnen.



	Jan van Wijngaarden webmaster@janvanwijngaarden.nl